Stres Beyni Nasıl Etkiliyor?
Stres nedir, stres insan fizyolojisi üzerinde oluşan, hormon ve sinir sistemini bozan ruhsal bir gerilim halidir. Kalıcı olursa depresyona yol açar, daha kalıcı olursa şizofrene kapı aralar. Stresin beyin üzerindeki etkisi bilim adamları tarafından araştırılıyor. Günümüz insanının kaçamadığı stresi abartanlar daha fazla etkileniyorlar. Ancak metanetini koruyanlar ise, bu noktada kardiyovasküler hastalıklardan kendilerini koruyabiliyorlar. Fareler üzerinde çalışma yapan Louisiana Üniversitesi araştırmacılarından oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirildi, bu ekip stresin beyin üzerindeki etkisi üzerinde çalışmalarını fareler üzerinde yaptılar. Araştırmanın amacı, stres düşürücü ilaç üretmekti. Yani bir hap üretilecek ve siz çok stresli olduğunuzda mazlumu çağıramıyorsanız hap atacak ve sakinleşeceksiniz. Çünkü stres yaşamımızı iyice kuşattı ve sağlığımızı bozmaya başladı. Bu da milyarlarca dolar sağlık yüküne yol açıyor.
Doğada Diğer Canlılarda Stres var ama Hemen İnaktif Edilebiliyor
Doğadaki canlılarda da stres var, ancak bilim adamları stresin bu canlılar için doğal olduğunu savunuyorlar. Günlerce yemek bulamayan vahşi yaşam sakinleri, aç kaldıklarında sakinliklerini koruyamıyorlar. Fakat bu canlılar yemeği bulur bulmaz stres çözülüyor ve her şey normale dönüyor. Mesela bir aslandan kaçan antilop doğal olarak strese giriyor. Ancak emin bir yer bulduklarında da stres sıfıra iniyor. Fakat bilinçli insanda stres farklı işliyor. O stresi devam ettirmek sanki bir alışkanlık haline gelmiş. İnsanlar mutlu olduklarında, bir şeylerin ters gittiğine inanmaya başlıyorlar. Yani günümüz insanı için, stresli ve mutsuz olmak normal bir durum oluyor.
Stres Sinir Hücrelerini Tahrip Ediyor
Stres ABD kökenli Nörobilim dergisindeki araştırma sonuçlarına göre, beyin fonksiyonlarını bozuyor. Anksiyete depresyon ve stres nöropsikik bozuklukları tetikliyor. Fareler üzerindeki çalışmalar, stresin beyindeki sinir sisteminin önemli bir bileşeni olan astrositlerin yapısını bozduğunu gösteriyor. Bu yapılar, gereksiz yere iyonlarla tıkanıyor. Böylece sinir hücreleri ile astrositlerin arasındaki iletişim bozuluyor. Stres beyin ve sinir sisteminde, norepinefrin salınımı ile çok gerekli olan GluA1 protein sentezini bloke ediyor. Stresin insanlara en ufak bir yararı yok. Buna rağmen insanlar stresi kabul ediyor ve strese kendilerini kolayca kaptırabiliyorlar. Stres, vahşi yaşamla haşır neşir olan ilk insanlar için, hayatta kalmayı sağlayan bir dürtüydü. Bir anda karşısında yırtıcı bir hayvanı gören savunmasız insan, strese girer ve kanda adrenalin salgısı o insana olağanüstü bir kaçış enerjisi veriyordu. Stres can pazarından kurtuluş için gerekli ve yararlıydı. Ama artık bilgi çağındayız ve en modern olanaklara sahip bir medeniyetiz. Stres, modern insan için hayat kurtarma özelliğini kaybetmiş, hayat kısaltan bir role bürünmüştür.