Siyanür Nedir? Siyanür Nerelerde Kullanılır? Siyanürün Zararları Nelerdir?

İkinci dünya savaşı yıllarında ünlenen ve bugün altın aramada sıkça kullanılan tartışmalı kimyasal siyanür nedir?

Siyanür, karbon-nitrojen bağı içeren bir kimyasaldır. Sodyum siyanür (NaCn), potasyum siyanür (KCN), hidrojen siyanür (HCN) ve siyanojen klorür (CNCI) gibi birçok madde siyanür içerir ancak hepsi ölümcül değildir. Doğada birçok bitki ve böcek siyanür üretir ve tüm siyanür çeşitleri için geçerli olan şey, uzun süre gazına maruz kalmasında ölümcül olmasıdır. Evimizde kullandığımız çoğu böcek ilacında ve kimyasal temizleyicilerin içerisinde siyanür ürünleri bulunur.

Siyanürün zararları arasında sayılabilecek en büyük faktör zehirdir. Bu zehir yalnızca insanları değil, bitkiler dahil yaşayan tüm canlıları etkiler ve toprakta kalıcı hasarlara yol açar. Hidrojen siyanür zehirlenmesinden muzdarip insanlar, ölümcül kimyasala maruz kaldıktan sonra saniyeler içinde etkilerini hissedebilirler. Hastalar kalp krizi geçirip ölmeden önce bayılabilir ve nöbet geçirebilirler. Ancak bazı siyanürler çok hızlı etki eder ve zehirlenmeye başladığınızı bile anlayamadan ölebilirsiniz. Bu durumlarda panzehir almak için bir zamanınız olmayacaktır. Siyanürün öldürme yöntemi, vücutta bulunan oksijeni yok etmesidir. Bu, hayal etmesi korkunç bir ölüme sebep olur.

Evimizde siyanürden elde edilen her türlü kimyasal maddeden temas etmekten kaçınmalısınız. Bu maddelere maruz kalmak, ciltte lokazyona, kızarıklığa ve kabarmalara sebep olacaktır. Yüksek dozlu siyanür gazları bilinçsizliğe ve ölüme sebep olduğu gibi kalıcı hasarlara da sebep olur. Siyanürün türüne göre zehirlenme belirtileri baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk, şuursuzluk, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlara sebep olur. Peki doğada doğal olarak bulunabilen ve kimyasal yöntemlerle üretilebilen siyanür nerede kullanılır?

Siyanür nedir ne işe yarar? Ne için kullanılır?

Siyanürün çok yaygın bir kullanım alanı vardır. Siyanürle altın çıkarma yöntemleri herkes tarafından bilinmekte. Bunun dışında kâğıt imalatında, plastik yapımında ve eski tip fotoğrafların banyo odalarındaki sıvılarında kullanılır. Ek olarak yüksek toksin, güçlü metal temizleme malzemelerinde ve haşere yok etmek için kullanılan gazlı ilaçların içerisinde insanları da etkileyebilecek siyanür mevcuttur. Siyanürlerden elde edilen zehirli bileşenler, fare gibi zararlı hayvanları öldürmek için de ciddi bir zehirdir. Zyklon B adı verilen hidrojen siyanür, II. Dünya Savaşı’nda Naziler tarafından soykırım amacıyla kamplardaki gaz odalarında kullanıldı.

1980’li yıllardaki savaşlarda kimyasal silah arayışına giren bazı devletler, siyanürleri kitlesel imha silahı olarak kullandı. Biyolojik silahlar listesine giren siyanürlü silahlar daha sonra BM tarafından yasaklandı. Buna ek olarak yasadışı balıkçılık ve Afrika’daki yaban hayvanlarını toplu halde öldürmek için siyanür kullanılmıştır. Çok kuvvetli ve anında ölüme sebep olan bazı kimyasalları kısa zaman önce internetten satın alabiliyor olmak, çeşitli tartışmalara sebep olmuştu. Bazı insanlar bunu intihar etmek için kullanmıştır.

Siyanürle Altın Arama Nasıl Yapılır?

Siyanürlü altın aramanın zararları uzun zamandır hükümetler ve yerel halklar arasında probleme sebep olan ciddi bir çevre durumudur. Siyanür havuzlarında tutulan zehirli çözeltiler, bulunduğu toprakların organik özelliklerini yok ettiği gibi, çevresindeki her türlü yaşamın ve eko sistemin sonunu getirmekte etkili bir rol oynuyor. Altının çözülmesini sağlayan kimyasal formül şudur: 4 Au (k) + 8 NaCN (sulu) + O 2 (g) + 2H 2 O (I) → 4 Na [Au (CN) 2] (aq) + 4 NaOH Peki siyanürle altın arama nasıl yapılır?

Altın cevherlerini süzmek için kullanılan çözelti, sodyum siyanürdür. Bu en tehlikeli ve zehirli siyanür türü olarak bilinir ve süzme iki şekilde yapılır.

Yığın süzme: Büyük cevher yığınlarının üzerine siyanür çözeltisi püskürtmesiyle yapılır. Daha sonra püskürtülen bu siyanür süzülür ve altını cevherin içinde ayırır. Bu işlem açık alanlarda, dev suni göletlerde yapılır. Doğayı olduğu kadar işçilerin de sağlığını tehdit eden tartışmalı ancak kârlı bir yöntemdir.
Kazanlı süzme: Bu yöntem dev tanklar içerisinde yapılır. Dev tankların içerisine alınan cevherin üzerine siyanür çözeltisi karıştırılır ve kontrollü olarak süzülür. Ortaya çıkan atıklar, atık barajı denilen alanlarda biriktirilir ve çoğunlukla üzeri örtülür.

Siyanürle yıkama yapmak, üreticiler için çok kârlıdır. Cevher ne kadar kaliteli olursa, kâr da o kadar yüksek olur. Düşük tenörlü cevher madenciliği, aynı miktarda altın elde etmek için çok daha fazla cevherin çıkarılmasını ve işlenmesini gerektirir. Siyanürlü aramanın zararları şunlardır:

Geniş alanlara zarar verirler ve eko sistemi yok edeler

Siyanürlü altın aramaları ne pahasına olursa olsun tamamen temizlenemezler
Büyük miktarda atığa sebep olurlar ve atıkların yok edilmesi yüksek maliyetli olduğundan üzeri örtülmesi tercih edilir. Bu durumda buradaki toprak üzerinde herhangi bitki yetişemez.
Bazı üreticiler siyanürün suda çözüldüğünü iddia etse de bu çözeltiler zararlı bileşenlere sebep olmakta.
Yer altı sularına dökülen siyanürler, içme sularını zehirleyebilir veya akarsulardaki canlıları yok edebilir.